Βασικό στοιχείο σε τελετές και γάμους, όπου είθισται οι νεόνυμφοι να τρώνε ή να βουτάνε τα χέρια τους σε μέλι και να ταϊζουν τον σύντροφό τους για μία ζωή «γλυκιά». Ο Ηρόδοτος, γράφοντας για την Αίγυπτο, ανέφερε πως κατά τη διάρκεια θυσιών για την ευμένεια των Θεών, γέμιζαν τα ζώα που προσέφεραν με μέλι, σύκα και αρωματικά για να προκαλέσουν την ευχαρίστηση του Θείου.
Τι γνώριζαν παραπάνω οι αρχαίοι λαοί και οι παραδόσεις πουφαίνεται πως αγνοούμε εμείς? Η σύνθεση αυτού του μοναδικού, για πολλούς θεϊκού, εδέσματος έχει ιδιαίτερα χαρίσματα που προσδίδουν στον άνθρωπο ενέργεια, θεραπευτικές ιδιότητες, γλυκύτητα και έμπνευση. Το μέλι αποτελεί ένα μοναδικό τρόφιμο από την παραγωγή του στις κηρύθρες ως το τραπέζι μας, διαθέτοντας πλήθος συστατικών απαραίτητα για την ανάπτυξη του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και την θεραπεία του από ασθένειες.
Περιέχει κυρίως γλυκόζη και φρουκτόζη, καθώς και δεκάδες φυσικά στοιχεία όπως βιταμίνες, ένζυμα, αμινοξέα, υπεροξείδιο του άνθρακα, μεταλλικά στοιχεία, των οποίων η αξία είναι αδιαμφισβήτητη στη σύγχρονη διατροφή. Έχει επαινεθεί πολλάκις για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Ετσι, προτείνεται σε γαστρεντερικές παθήσεις, μιας και περιορίζει την έκκριση του γαστρικού υγρού που προκαλεί αυτή την ιδιαίτερα επίπονη ασθένεια. Λόγω της περιεκτικότητας του σε γλυκόζη συντελεί στην γρήγορη αποβολή άχρηστων ουσιών από το αίμα και τους ιστούς, βελτιώνοντας τη λειτουργία των νεφρών. Επουλώνει πληγές με την αύξηση της γλουταμίνης και διεγείρει την αύξηση και διαίρεση των κυττάρων υπεύθυνων για την επούλωση τραυμάτων.
Η γλυκόζη που περιέχει είναι παράγοντας ζωτικής ενέργειας για την καρδιά. Στην αρχαιότητα οι αθλητές πριν τον αγώνα συνήθιζαν να παίρνουν μέλι για να τους αναζωογονήσει. Ενώ στα παιδιά μπορεί να συμβάλλει στην ευρύτερη ανάπτυξή του, αλλά και να προλαμβάνει παιδικές ασθένειες που καταπονούν το παιδικό σώμα.
Ουσιαστικά υπάρχουν δύο μεγάλες κατηγορίες μελιού. Το ανθόμελο που παράγεται από το νέκταρ το λουλουδιών και το μέλι μελιτωμάτων που παράγεται από το χυμό του πεύκου, της ελάτης και άλλων δασικών φυτών. Το ανθόμελο όταν έχει συγκεκριμέναχαρακτηριστικά λαμβάνει την ονομασία του φυτού από το οποίο προέρχεται. Έτσι μπορούμε να έχουμε μέλι θυμαριού, πορτοκαλιάς, ηλίανθου, ερείκης, καστανιάς, βαμβακίου, κτλ. Το ίδιο συμβαίνει και με το μέλι μελιτωμάτων με πιο βασικά αυτό του πεύκου και της ελάτης.
Η κάθε κατηγορία λόγω του φυτού από το οποίο προέρχεται έχει και διαφορετικές ιδιότητες, στοιχεία, αλλά και γεύση. Το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της προέλευσης του μελιού. Τα σκοτεινόχρωμα μέλια είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία όπως κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, νάτριο και σίδηρο και λένε πως έχουν υψηλή θρεπτική αξία.
Τα ανοιχτόχρωμα έχουν ωραίο άρωμα και γεύση. Έτσι μπορούμε να βρούμε μέλι θυμαρίσιο, με έντονο άρωμα, ανοιχτόχρωμο και εξαιρετικά ευχάριστο στη γεύση, πορτοκαλιάς με υπέροχο άρωμα εσπεριδοειδών και εξαιρετική γεύση, σουσουρίσιο ή κοινώς μέλι ερείκης με υψηλή θρεπτική αξία που βρίσκεται μόνο σε καταστήματα υγιεινής διατροφής, πευκόμελο που αποτελεί και το 65% της συνολικής μας παραγωγής χωρίς να είναι ιδιαίτερα γλυκό, αλλά πλούσιο σε ιχνοστοιχεία, πρωτεΐνες και αμινοξέα, με ελάχιστες θερμίδες, μέλι ελάτης με πολύ ωραία γεύση, μέλικαστανιάς που είναι ανάμειξη μελιτώματος και νέκταρος, με έντονο άρωμα και ελαφρώς πικρή γεύση.
Λιγότερο γνωστά είναι το μέλι βαμβακίου, το μέλι ηλίανθου, ανοιχτόχρωμο, πλούσιο σε φαινόλες – ιδιαίτερα σημαντικές για τη διατροφή και ανάπτυξή μας και τέλος το μέλι πολυκόμβου, σκουρόχρωμο, πλούσιο σε ένζυμα, προσφέρεται για ανάμειξη με άλλα μέλια, ενώ δεν προτιμάται ιδιαίτερα στην ελληνική αγορά.
Σε κάθε περίπτωση το δικό μας, ελληνικό μέλι, ποιοτικά αποτελεί από τα καλύτερα μέλια στον κόσμο, λόγω μορφολογίας του εδάφους, κλίματος και ελάχιστης επεξεργασίας από τις βιομηχανίες, βασικός λόγος που το εισαγόμενο είναι και πιο ρευστό. Στη μαγειρική έχει παίξει σημαντικό ρόλο από την αρχαιότητα αποτελώντας το βασικό συστατικό της αρχαίας ελληνικής κουζίνας. Έτσι βρίσκουμε αναφορές για εξαίσιες μελόπιτες, απεριτίφ που το ονόμαζαν «οινόμελι» και σερβίρονταν πριν από κάθε γεύμα, τηγανίτες με μέλι και σουσάμι, μανιτάρια με μέλι, γαρίδες με γλάσο μελιού που προτείνει ο ποιητής Φιλόξενος.
Στη σύγχρονη μαγειρική ο ρόλος του έχει εξελιχθεί, ωστόσο η συνεισφορά του παραμένει πάντα ίδια – ευεργετική!
