Η Βιέννη αποτελεί μία από τις λίγες πόλεις του κόσμου που επηρεάστηκε ιστορικά από τον καφέ που σερβίρει σήμερα. Πλέον, τα διάσημα café της, τα οποία διατηρούν κάθε στοιχείο του παρελθόντος είναι τουριστική ατραξιόν, ένα σημείο αναφοράς σε κάθε οδηγό, αλλά και παράδειγμα προς μίμηση για την εξαιρετική ποιότητα τους.
Λέγεται ότι τον 18ο αιώνα οι Τούρκοι περιέγραφαν τις άλλες χώρες σύμφωνα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Γι’ αυτούς η Γαλλία ήταν η χώρα της μόδας, η Αγγλία της κακής νοοτροπίας και η Ιταλία της «φιγούρας». Η Αυστρία όμως ήταν πάντοτε «Η χώρα που έκλεψε τον καταραμένο καφέ μας».
Για έναν αιώνα η οθωμανική αυτοκρατορία απολάμβανε το μονοπώλιο του καφέ - ήταν οι μόνοι που πουλούσαν τους κερδοφόρους αυτούς κόκκους και ίσως η τόση πολλή δόση καφεΐνης συντέλεσε στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν την Ευρώπη! Το 1683 ο Καρά Μουσταφά αποπειράθηκε να επεκτείνει την κυριαρχία του στη Βιέννη, αλλά απέτυχε με αποτέλεσμα να οπισθοχωρήσει ο στρατός του και να αναγκαστούν να εγκαταλείψουν το τεράστιο απόθεμά καφέ, το «κλειδί» της καθημερινή διατροφής τους. Το μονοπώλιο επιτέλους έσπασε.
Η Ευρώπη από τότε απολαμβάνει την ελεύθερη διακίνηση και αγορά του καφέ- πουθενά δεν είναι πιο εμφανές απ’ ότι στην ίδια την πόλη, όπου κέρδισε την «ελευθερία» του, στη Βιέννη: την πόλη των kaffeehaus. Εκτός από τον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Στεφάνου και την περίφημη Όπερα, τα σημαντικότερα τουριστικά αξιοθέατα της Βιέννης είναι αναμφισβήτητα τα καφέ του, τα οποία ξεδιπλώνουν πτυχές της ιστορίας του τόπου: Ο Freud σύχναζε στο Café Landtmann, ο Μότσαρτ και ο Μπετόβεν στο Café Frauenhuber, ο Τρότσκι στο Café Central. Αυτά αναφέρονται ενδεικτικά μια και η Βιέννη είχε κάποτε περίπου 1300 café!
Στην Αυστρία είναι τέτοιο το επίπεδο των kaffeehaus, που οι κριτικοί γεύσης τα θεωρούν ισάξια με την εστίασής τους, βαθμολογώντας σε ένα café ακόμα και την ποιότητα της βιβλιοθήκης που προσφέρεται για τους πελάτες. Τρία όμως ξεχωρίζουν όχι μόνο για την πραγματική ιστορική αξία, αλλά και για την ποιότητα του καφέ και το σέρβις τους.
Café Demel: Η ανάπαυση του αυτοκράτορα
Το πρυτανείο των Kaffeehauser της Βιέννης, το καφέ που ο Franz Sacher εμπνεύστηκε το περίφημο sachertorte, όταν ακόμα δούλευε στο Dehne (προηγούμενη ονομασία). Η τοποθεσία του Demel συνείσφερε σημαντικά στην επιτυχία του διάσημου Cafe. Βρίσκεται απέναντι από το Hofburg και ήταν το café που επισκεπτόταν συχνά ο αυτοκράτορας Franz Joseph, παρά τα επικριτικά σχόλια των άλλων.
Η ατμόσφαιρα, τυπική μπαρόκ, και κάπως αποπνικτική, ενώ τα μικρά χωρίσματα εξασφάλιζαν την αποφυγή συγκρούσεων ανάμεσα στις κοινωνικές τάξεις. Πλέον έχουν αλλάξει πολλά, όμως είναι αδύνατο να περάσει απαρατήρητο. Ένα τμήμα του λειτουργεί ως κατάστημα, όπου μπορεί κανείς να βρει εξαιρετικά, περίτεχνα και ευρηματικά κέικ και strudels.
Εντύπωση προκάλεσε γλύκισμα με τη μορφή του πρώην Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Κόφι Ανάν (χαιρετισμός στα Ηνωμένα Έθνη ή απλά ένα λογοπαίγνιο για τον καφέ?). Όλοι οι καφέδες συνοδεύονται από τρία είδη ζάχαρης και, φυσικά ένα ποτήρι νερό, το οποίο κανένα αξιοσέβαστο βιεννέζικο café δεν τολμά να παραλείψει. Τα χαρμάνια του καφέ, το καβούρντισμα και το άλεσμα όλα γίνονται αυθημερόν για την διάθεση φρέσκου, αρωματικού καφέ.
Café Central: Cream ‘n’ Roll
Ένα καφέ που συνδυάζει μουσική και καφέ είναι το Café Central, κοντά στο Demel. Αντίθετα απ’ ότι συμβαίνει στα περισσότερα cafés, τα βράδια μια ορχήστρα παίζει ζωντανή μουσική στο κέντρο του μπαρόκ, ψηλοτάβανου ballroom, μεταδίδοντας το κλίμα μιας παλαιότερης γοητευτικής εποχής.
Μέρος της επιτυχίας του Café Central οφείλεται στον Karl Wlaschek, τον πλουσιότερο άνδρα της Αυστρίας, ο οποίος ανακαίνισε τον ιστορικό χώρο το 2001, αποκαλώντας την κίνηση «προσωπικό δώρο στην πόλη της Βιέννης». Η όλη ατμόσφαιρα αποπνέει μια αίσθηση φιλελευθερισμού – άλλωστε εδώ συναντιόντουσαν οι Τρότσκι, Λένιν και Στάλιν για να συζητήσουν για τη Ρωσική Επανάσταση.
Εδώ διατύπωσε ο Alfred Adler την «Ψυχολογία του Ατόμου» και έπλασε τον όρο “κόμπλεξ κατωτερότητας”. Όταν κάποτε το επισκέφτηκε ο Αδόλφος Χίτλερ για να πουλήσει πίνακές του εκδιώχτηκε ως φασίστας. Ήταν το café του απλού ανθρώπου, που αναδεικνυόταν σε ιδιοφυία και υπέγραφε το μανιφέστο του σε λεκιασμένα από καφέ σημειωματάρια, συνέθετε αριστουργηματικές μουσικές και εμπνεόταν φιλοσοφικές θεωρίες.
Το 1943, υπό τη ναζιστική κατοχή της Αυστρίας, το Café Central παύει να λειτουργεί. Οι φασιστικές κυβερνήσεις δεν ανέχονται «θερμοκήπια στασιασμού,» όπως χαρακτήρισε τα καφέ της χώρας του το Βρετανικό Κοινοβούλιο το 18ο αιώνα. Το θρυλικό café παρέμεινε κλειστό για τα επόμενα 43 χρόνια.
Το εσωτερικό design ενισχύει την τάση για συναδελφικότητα. Όλοι οι χώροι επικοινωνούν και το μαγαζί μοιάζει με μια τεράστια αρθουριανή «στρογγυλή τράπεζα» χωρίς βέβαια το τραπέζι. Ο κριτικός τέχνης Viktor Polgar πολύ εύστοχα σχολίασε ότι οι Centralists ήταν άνθρωποι που ήθελαν να είναι μόνοι, αλλά χρειάζονταν ταυτόχρονα παρέα για να το καταφέρουν.
Στην είσοδο του café δεσπόζει ένα επιβλητικό ομοίωμα του Peter Altenberg, της πιο αντισυμβατικής και ταυτόχρονα χαρακτηριστικής προσωπικότητας του καταστήματος. Επρόκειτο για έναν «μποέμ» συγγραφέα που περνούσε τόσο πολύ χρόνο στο Café Central ώστε είχε ζητήσει να του αποστέλλουν την αλληλογραφία του εκεί!
Αξίζει τον κόπο να δοκιμάσετε einspanners - espresso με χτυπημένη κρέμα στα παραδοσιακά φλιτζανάκια με τη λαβή. Εκτός από νερό θα σας προσφέρουν την εξαιρετική nutty σοκολάτα σε τετράγωνα τα οποία επιβάλλεται να βυθίσετε μέσα στον καφέ σας. Μην παραλείψετε να παραγγείλετε punchtorte, ένα είδος τεράστιου γλυκίσματος petit-four φτιαγμένο από βάση για κέικ, ρούμι και μια εντυπωσιακή ροζ επικάλυψη.
Café Sacher: Let Them Eat Cake
Σήμα κατεθέν της Βιέννης το Sacher Hotel, το μόνο ξενοδοχείο στον κόσμο που είναι περισσότερο διάσημο για το κέικ του παρά για τις υπηρεσίες του. Στο ισόγειο του πανέμορφου κτιρίου υπάρχουν τρία ευδιάκριτα cafés ένα όμως υπερέχει των άλλων: το Café Sacher.
Απαραίτητη προϋπόθεση για να μπει κανείς η ευπρεπής ενδυμασία – διαφορετικά η μόνη επιλογή είναι η ταράτσα… το σημείο που ονομάζουν “winter garden”, γεμάτο με τουρίστες που φορούν σορτς και χωρίς να θυμίζει σε τίποτα το πραγματικό Sacher. Στο αυθεντικό Sacher Café ή στο πανομοιότυπο Sacher-Stube που βρίσκεται προσφέρεται kleine braune (espresso), και φυσικά το διασημότερο κέικ στον κόσμο: το Sacher torte, κέικ σοκολάτας με στρώσεις από μαρμελάδα βερίκοκο και επικάλυψη γλάσου σοκολάτας σερβιρισμένο με φρέσκια, χειροποίητη σαντιγύ.
Η ιστορία του Sacher torte είναι θρυλική, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος της αληθινή: Το 1832, ο Αυτοκράτορας Franz Joseph θέλησε ένα κέικ για μια ξεχωριστή περίσταση, αλλά ο προσωπικός αρχιμάγειράς του αρρώστησε την τελευταία στιγμή. Έτσι, όλο το βάρος της ευθύνης έπεσε στο δεκαεξάχρονο μαθητευόμενό του Franz Sacher, ο οποίος εμπνεύστηκε τη συνταγή με όσα συστατικά είχε στη διάθεσή του.
Αμέσως μετά ο Franz πούλησε τη συνταγή στο Demel (τότε Dehne) όμως αρκετά χρόνια αργότερα ο γιος του Eduard έχτισε το ξενοδοχείο Sacher, το 1876, και πρόσφερε «το αυθεντικό Sacher torte» προσελκύοντας ορδές Βιεννέζων. Tο κατάστημα με το όνομα Sacher κέρδισε τις εντυπώσεις και τη μάχη της ιστορίας σχετικά με το πολυσυζητημένο αυτό γλυκό.
